Hoe werkt Belbin voor teams en wat is de betekenis van de Teamrollen?

In dit artikel leggen we het Belbin onderzoek uit met de betekenis van de teamrollen en de manier waarop teams functioneren. Daarna kunt u bij ons de Belbin test doen met uw eigen collega's en onderzoeken op welke manier het team optimaal kan samenwerken. Uit de praktijk blijkt, dat de prestaties van teams significant verbeteren na toepassing van Belbin, doordat de individuele rollen in het team kunnen worden toegepast. De teamrollen worden duidelijk en iedere deelnemers werkt vanuit zijn of haar eigen kracht en kwaliteiten aan de teamdoelstelling. 

Belbin legt de formule voor samenwerking in teams bloot met 9 teamrollen

Ieder teamlid brengt zijn of haar eigen persoonlijkheid en professionaliteit mee in een team. Het succes van een team hangt in hoge mate af van de samenwerking tussen die verschillende persoonlijkheden, zo ontdekte Meredith R. Belbin. Het geheim zit niet in IQ of deskundigheid, maar in de persoonlijke eigenschappen van de deelnemers en de samenwerking tussen die persoonlijkheden. Belbin identificeert 9 persoonlijke eigenschappen, die nu bekend staan als de 9 Belbin teamrollen, waarmee de formule voor samenwerking in teams wordt bepaald. Dit zijn de teamrollen:

Bedrijfsman Nuchtere aanpakker
Brononderzoeker Enthousiaste netwerker en ideeën verbinder
Monitor Bedachtzame analysator
Plant Creatieve solist
Vormer Drijvende kracht
Voorzitter Neutrale organisator
Groepswerker Warme sfeerbewaker
Zorgdrager Perfectionistisch afmaker
Specialist Vakman op zijn eigen terrein

De namen van de teamrollen zijn vertaald uit het Engels. Daarom is de uitleg soms niet in één keer duidelijk. Dat geeft niet, er kan ook met de Engelse namen worden gewerkt.

Waarin zijn je collega's goed met hun teamrollen?

Je bent ergens goed in. Bijvoorbeeld een situatie analyseren, de sfeer in het team ontwikkelen of je hebt ook voor details. Je hebt de neiging je eigen kwaliteiten te overwaarderen, omdat die je comfort zone vormen en je successen uit het verleden definiëren. Je hebt veel ervaring met die specifieke kwaliteiten en daardoor vertrouw je op ze. Het spannende is dat andere teamleden evenzogoed positieve ervaringen, successen en gevoelens hebben bij hun persoonlijke kenmerken, die anders zijn dan die van jou. Het blijkt dat een combinatie van de eigenschappen tot de beste teamperformances leiden. Diversiteit is beter dan homogeniteit. Belbin heeft die karaktereigenschappen verdeeld over 9 teamrollen. Inzicht in je eigen teamrollen en die van je collega's helpt vervolgens om samen vanuit talent goed samen te werken. Je begrijpt elkaar beter en kan beter op elkaar inspelen.

Belbin's 9 teamrollen liggen vast en zijn aangeboren

Een teamrol is een samenhangend pakket van eigenschappen en vaardigheden die zijn aangeboren. Volgens de definitie van Belbin zelf: een teamrol is een kenmerkende manier waarop iemand zich gedraagt, zijn bijdrage levert en met andere omgaat op het werk. Belbin deed jarenlang onderzoek naar die kenmerken en teamrollen. Een teamrol kan je gedeeltelijk afleiden uit een persoonlijkheidstest, maar ook uit andere factoren zoals, karakter, intelligentie, overtuiging en sociale context. Uiteindelijk kwam Belbin op 9 teamrollen, die hij telkens zag terugkeren in personen en daarmee in samenwerkingsvormen. Als de deelnemers in een team kunnen werken vanuit hun eigen natuurlijk teamrol, dan functioneren die individuele deelnemers optimaal. Als het team vervolgens is samengesteld op basis van die teamrollen en de richtlijn van diversiteit wordt aangehouden, dan presteert het team vervolgens ook optimaal. Voorwaarde is wel dat de deelnemers ook de teamrollen kennen van de andere deelnemers, zodat begrepen wordt waarom iemand acteert of reageert. Je weet dan dat iemand dit doet vanuit een persoonlijk kwaliteit en dat opmerkingen of acties waarde hebben voor het team. 

Teamrollen vullen elkaar aan en er is daarom geen hiërarchie

Als teamleden rekening houden met hun eigen teamrol en de teamrollen van de andere teamleden, gaat iedereen beter functioneren. Dit is de magie en de reden waarom een goed team beter presteert dan de optelsom van de individuele leden. Er ontstaat namelijk synergie. Als verschillende teamleden goed zijn in plannen, creativiteit, analyse en communicatie en alle leden zijn bereid naar de andere leden te luisteren en er mee samen te werken, dan worden alle kenmerken maximaal benut. Daarom is er geen hiërarchie in de teamrollen. Samenwerking in teams leidt dan tot een betere prestatie dan wanneer teamleden werk doen, waarin ze niet zo goed zijn, maar dat doen omdat het moet gebeuren. Populair gezegd: In goed samengestelde teams vullen de teamleden elkaar aan. Dit aanvullen mag geen toeval zijn, maar moet door leiders nauwkeurig worden opgezet, anders heeft het samenstellen van een team weinig nut. Verbeterteams, managementteams en afdelingen maken daarom vaak gebruik van Belbin.

Totstandkoming van de Belbin teamrollen

Tijdens management games kon Dr. Belbin onderzoek doen naar de prestaties van teams. Hij kwam er achter dat bepaalde teams beduidend beter presteerden dan andere teams. Telkens bleek, dat teams waarin diverse rollen vertegenwoordigd zijn, beter presteerden. Teams met daarin de meest intelligente personen, die op papier het sterkst leken, maar waarvan de samenstelling weinig divers was, bleken in de management games juist het slechtst te presteren. De Teamrollen van Belbin zijn tot stand gekomen door empirisch onderzoek waarbij gebruik werd gemaakt van onder andere de Big 5, persoonlijkheidstest, Watson Glaser Kritische redeneertest en persoonlijkheidsvragenlijst. Hierdoor hebben de Teamrollen van Belbin een wetenschappelijke basis.

Belbin's 9 Teamrollen gedefinieerd

Door een zelfperceptie vragenlijst in te vullen en mensen uit jouw omgeving te vragen een dergelijke lijst in te vullen ontstaat een betrouwbaar beeld van de teamrollen die bij je passen. Er ontstaat bovendien inzicht in de teamrollen, die je liever vermijdt. Iedereen heeft in bepaalde mate enkele teamrollen in zich.

Werken met de teamrollen van Belbin

De opgedane kennis over de teamrollen kan op diverse manieren worden ingezet om teams te verbeteren:

  1. Uiteraard kan met de teamrollen worden gewerkt als een nieuw team wordt samengesteld voor een specifieke opdracht.
  2. Doordat medewerkers zelf inzicht hebben in hun eigen rollen, zijn ze beter in staat samen te werken, omdat ze de dynamiek in een team beter begrijpen vanuit hun persoonlijk perspectief. 
  3. Daarnaast kan een team worden verbeterd door opzoek te gaan naar teamleden met teamrollen, die niet vertegenwoordigd zijn of als er een eenzijdigheid van talenten aanwezig is.
  4. Die extra teamrollen van punt 3 hoeven niet perse van buiten te komen. Het is ook mogelijk dat iemand in het team een andere teamrol gaat vervullen. Door het zelfinzicht kunnen medewerkers hun tweede of derde voorkeur meer inzetten en het team verbeteren. Met de kennis van de teamrollen bij de teamleden wordt zo'n oplossing bespreekbaar en is de werkwijze herkenbaar. Dit komt de teamprestatie ten goede. 

Wilt u Belbin toepassen op uw team? Vul onderstaande formulier in en stel uw vragen. U kunt ook e-mail sturen naar info@patagonia-bv.com of via telefoon 088 33 666 66.

Kaizen management

Diensten

Bekijk onze diensten

Lees meer

Oplossingen

Oplossingen

Ga naar de oplossingen

Lees meer

Artikelen

Artikelen

Lees meer artikelen

Lees meer

Kwaliteitsmanagement 5S Lean

Cases

Bekijk voorbeelden

Lees meer

Stel uw vragen

Vul het formulier in en stel uw vragen.

Teamwork met Belbin Teamrollen

  • Team samenstelling
  • Teamrollen ontwikkelen
  • Team performance verbeteren
  • Samenwerking verbeteren
  • Belbin test uitvoeren
  • Inspireren
  • Leren en ontwikkelen