Leiderschap toepassen volgens de Roos van Leary

De Roos van Leary, of de Rose of Leary, is een bekend model voor leiderschap en de sociale samenhang in een team. Dit model komt uit de sociale wetenschap en beschrijft hoe mensen samenwerken en met elkaar interacteren in een sociaal systeem. Voorbeelden van sociale systemen zijn afdelingen, operationele teams, verbeterteams of managementteams. Van alle invloeden heeft leiderschap wellicht de grootste invloed op de kwaliteit van de samenwerking in het team en daarmee op de uiteindelijke prestaties van het team. Door als leider te werken met de Roos van Leary wordt het leiderschapsgedrag ontwikkeld en gaan teams beter presteren. Teams worden productiever, leerprocessen verlopen sneller en de samenwerking in het team verbetert. Lees verder en leer hoe u de Rose of Leary kunt toepassen in uw eigen rol als leider.

De Roos van Leary beschrijft de invloed op mensen en de onderlinge relatie

De Roos van Leary is een interactiemodel dat de wisselwerking tussen twee of meer personen beschrijft, evenals de gedragingen en gedragspatronen. De Roos van Leary verduidelijkt de wisselwerking tussen mensen en de interpersoonlijke communicatie. Populair gezegd: gedrag roept gedrag op. U herkent dat mogelijk wel. Iemand spreekt u aan op bijvoorbeeld uw rijgedrag en u voelt van binnen iets opkomen. Gaat u volgen of weerstand bieden? Dit voorbeeld speelt iedere dag in vergaderingen, via e-mails en aan de telefoon. Het model van Leary onderscheidt twee hoofddimensies: (1) De mate van dominantie of invloed hebben op anderen en (2) de mate van relatie of geaccepteerd worden. Deze 2 dimensies worden op aparte assen uiteengezet, waardoor een roos ontstaat. Leiders kunnen vervolgens kiezen hoe ze zich gedragen, hetgeen één van de belangrijkste kenmerken van leiderschap is: Je gedrag kiezen en niet in emotie reageren. Dit leert u tijdens de training Leiderschap

De Roos van Leary en de as van dominantie

De verticale as van de Roos van Leary toont de dominantie. Bovenaan de as staat voor dominant gedrag, macht, onafhankelijkheid, leiding geven, organiseren en initiatief nemen. Onderaan de as staat voor nauwelijks of niet dominant gedrag, afhankelijk, instemmend, afwachtend, passief, onderdanig en onder de indruk voor gezag. De mate van dominantie roept tegengesteld gedrag op. Als iemand zich volgend opstelt, zal de andere persoon juist een leidende rol op zich nemen. Dit heet complementair gedrag. Dit is vaak te herkennen tussen de teamleider en zijn of haar medewerkers. Als de medewerker zich volgend opstelt, neigt de leidinggevende naar dominant gedrag. Of dat wenselijk is, is de vraag en of u uw houding bewust kiest, is eveneens een vraag.

De Roos van Leary en de as van de relatie

De horizontale as geeft de mate van relatie aan. Hoe persoonlijk of afstandelijk de mensen in een team met elkaar omgaan. Het 'ik' versus het 'wij'. Aan de rechter kant van het model moet je denken aan: samenwerken, relatiegericht, sympathie, aanmoedigend, steunend en welwillend. Aan de linkerkant daarentegen staan: taakgericht, autonomie, klagen, streng, kritisch, confronteren en onafhankelijk. Bij deze as ontstaat symmetrisch gedrag. Dat betekent dat de mate van relatie eenzelfde reactie oproept. Bijvoorbeeld als iemand samenwerkend gedrag vertoont, trekt dat samenwerkend gedrag aan. Als iemand aanvallend reageert, dan wordt de ander opstandig. Ook dit herkennen we in bijvoorbeeld verbeterteams, managementteams en teams van operators met een leidinggevende teamleider of voorman. Is de voorman in staat samenwerkend gedrag te tonen, dan zullen medewerkers hetzelfde gedrag gaan vertonen. Dan gaat bijvoorbeeld de methode 5S goed functioneren, maar met dominant gedrag niet.

Eigen leiderschapsstijl ontwikkelen met de Roos van Leary

Zoals voorgaande beschrijvingen laten zien, gaat de Roos van Leary er vanuit dat de vorm van gedrag bij de een, bij de ander specifiek gedrag oproept. Dat is logisch, want het gaat om de sociale context, waarin mensen samenwerken. Als iemand iets doet of zegt, leidt dat tot reactie bij de andere(n). Door inzicht te krijgen in je eigen communicatie en gedrag als leider en het effect daarvan op anderen, kan je jezelf ontwikkelen in leiderschap. Bovendien kan je jezelf trainen effectiever te reageren op het gedrag van anderen, waardoor je een betere leider wordt. Voor een leider is dat een essentiële competentie. Een teamleider of manager moet zich bewust zijn van het eigen gedrag, maar zich ook trainen in het op de juiste manier reageren op gedrag van anderen. 

De Roos van Leary toont 4 hoofdrollen voor leiders

De Roos van Leary toont 4 hoofdrollen. Met de klok meelezend zijn dat: leidinggevend, aanpassend, defensief en aanvallend. Die 4 hoofdrollen zijn weer onder te verdelen, waardoor in totaal 8 rollen worden onderkend. Tevens wordt onderscheiden dat in de binnenring het gedrag in milde vorm staat beschreven en in de buitenring het gedrag in extreme vorm. Die buitenring is de valkuil van die betreffende rol als het gedrag doorschiet en te sterk wordt. De Roos van Leary:

De Roos van Leary beschrijft hoe mensen zich met elkaar gedragen in een team

We gaan weer terug naar het sociale systeem: een team van samenwerkende medewerkers met een teamleider. Dit model laat ziet dat het effect bestaat dat als twee mensen in het zelfde kwadrant zitten, lees hetzelfde gedrag vertonen, zij ditzelfde gedrag in stand houden. Dat kan positief zijn, maar ook negatief. Bijvoorbeeld in het kwadrant Boven/Samen zullen mensen met hetzelfde gedrag hun plannen willen delen en uitvoeren en tegelijktijdig ook een goede relatie willen onderhouden. Dit is positief en leidt tot effectieve en productieve teams, die goed samenwerken. Echter, mensen die samen in het kwadrant Boven/Tegen zitten, zullen een machtsstrijd aangaan. Overbodig uit te leggen dat dit niet leidt tot een goede samenwerking en evenmin tot een goed eindresultaat van het team. Herkent u dit gedrag in uw organisatie? Doe er dan direct iets aan. Gedragen mensen zich met elkaar in bijvoorbeeld het kwadrant Onder/Samen, dan zal er waarschijnlijk niet veel gebeuren, omdat het initiatief ontbreekt. Gedragen mensen zich met elkaar in het kwadrant Onder/Tegen, dan wordt de kritische blik van de deelnemers versterkt zonder dat er oplossingen ontstaan. Dit soort gedrag bepaalt ook helemaal of methoden als Lean Manufacturing, 5S of ISO 9001 van de grond komen of niet.

Leiders zijn zich bewust van hun eigen gedrag

Leiders, zoals managers en voormannen of afdelingshoofden, moeten zich zeer bewust zijn van hun eigen gedrag, omdat hun gedrag weer gedrag oproept bij de teamleden. In het kwadrant rechtsboven is dat prima, maar in de andere kwadranten meestal niet. Er gelden drie algemene principes in de samenwerking:

1. Boven gedrag roept onder gedrag op
2. Tegen gedrag roept tegen gedrag op
3. Samen gedrag roept samen gedrag op

Effectief leiding geven begint met het herkennen van de rollen bij jezelf en bij de ander. Vervolgens kun je kiezen welke rol je zelf aan neemt om een bepaald effect te realiseren. Wil je het gedrag in het team versterken? Dan kies je zelf voor gedrag dat verticaal tegenover het gedrag staat. Wil je patronen doorbreken? Dan ga je naast de persoon staan in de Roos van Leary. Door te begrijpen dat gedrag, gedrag oproept en je daar als leider dus op kan acteren, kan je helpen om moeizame samenwerkingen vlot te trekken. Je kan dan niet willende collega’s mogelijk weer betrekken of een constructieve manier van samenwerken organiseren. Dat is niet eenvoudig, maar wel noodzakelijk als leider. Wil je meer weten en jezelf als leider en je leiderschap ontwikkelen om je team te leiden? Vraag dan kosteloos een (online video) meeting aan om je vragen te stellen.

Vraag het eBook over leiderschap aan. Vul onderstaande formulier in en ontvang het eBook over leiderschap. U kunt ook e-mail sturen naar info@patagonia-bv.com of via telefoon 088 33 666 66.