NEN Veiligheidsladder toepassen voor verbetering veiligheidsbewustzijn
De belangrijkste methode om veiligheid in de productie en in de logistiek te borgen is door veiligheid in het bewustzijn van het management en de medewerkers te borgen. Daar is de veiligheidsladder voor. Natuurlijk moeten ook machines, voorraden en gereedschap zijn voor zien van deugdelijke, fysieke bescherming, maar dan nog steeds is het de vraag of medewerkers er veilig mee omgaan. Overbruggingen kunnen immers makkelijk worden omzeild en ook haast, nonchalance of desinteresse zijn voorbeelden van gevaarlijke cultuurkenmerken. Omdat veiligheidsbewustzijn zo'n abstract begrip lijkt, heeft de NEN nu de veiligheidsladder gedefinieerd. Dit is een norm voor het management om het veiligheidsbewustzijn in uw organisatie te toetsen. Volg de stappen.
Met de NEN veiligheidsladder het veiligheidsbewustzijn vergroten
De veiligheidsladder is niet vergelijkbaar met een norm als VCA. VCA geeft de tools en de procedures. De NEN veiligheidsladder is een hulpmiddel om het niveau van veiligheidsbewustzijn te bepalen. Daarmee is de veiligheidsladder een leiderschapsonderwerp of managementmethode en niet een praktisch of operationele richtlijn. Veiligheid is net als ziekteverzuim, opleidingen of kwaliteitsmanagement een managementvraagstuk voor het managementteam. Dit zijn de niveaus van de veiligheidsladder en we geven u de praktische tips er bij:
- Pathologisch: een cultuur die onveiligheid in de hand werkt
- Reactief: Veiligheid is niet in de cultuur geborgd
- Berekenend: Regels zijn belangrijker dan bewustzijn
- Proactief: Veiligheid staat hoog op de agenda
- Vooruitstrevend: Veiligheid is volledig geïntegreerd
1. Pathologisch: een cultuur die onveiligheid in de hand werkt
Voor organisaties die op dit veiligheidsniveau functioneren geldt dat het noodzakelijk inzicht moet ontstaan dat onveiligheid meer kost dan veiligheid, nog afgezien van ethisch vraagstukken en wettelijke richtlijnen. Een cultuur op dit niveau van veiligheidsbewustzijn is gevaarlijk, risicovol en kostbaar. Er is vaak onterecht angst voor overdreven reacties, bureaucratie en systemen. Dit niveau van veiligheidsbewustzijn en daarmee de praktische veiligheidssituatie is zorgelijk. De mensen en het bedrijf lopen grote risico's. Tip: voer een kosten-baten-analyse en een risicoanalyse uit.
2. Reactief: Veiligheid is niet in de cultuur geborgd
Dit niveau van veiligheidsbewustzijn komt veel voor. Er gebeurt een incident, waarna procedures in beweging worden gezet. Nadeel: de acties zijn reactief en men voelt zich slachtoffer van het incident. Iemand wordt ziek, raakt geblesseerd of erger. Dan worden allerlei acties opgezet, waarvan 6 maanden later nauwelijks is te achterhalen of de acties voor een preventieve werking hebben gezorgd. Sterker, meestal niet en dat komt, omdat er geen veiligheidsmanagementsysteem is. Er ontstaat geen borging van veiligheidsprocedures of een wezenlijk andere aansturing door het management. Tip: Voer een nulmeting uit op veiligheid en voldoen aan wetgeving.
3. Berekenend: Regels zijn belangrijker dan bewustzijn
Op dit niveau van veiligheidsbewustzijn, dat veel voorkomt, is men zich ervan bewust dat veiligheid essentieel is voor de gezondheid van de medewerkers en de bedrijfseconomie, maar de cultuur slaat door in het volgen van regelgeving of doet alleen het minimale. Dit is het niveau waarbij bedrijven met VCA of ISO 45001 gaan werken en denken dat dergelijke normen de oplossing bieden. Alsof het management dan klaar is met haar rol, want de kwaliteitsmanager is bezig met de certificatie. Volg een norm en de wet en dan is het goed, is een beetje de mentaliteit. Dit niveau is duur. Er wordt veel tijd geïnvesteerd in kwaliteitsdocumenten en veiligheidssystemen, maar ongelukken en andere incidenten blijven zich voordoen. Tip: Evalueer het veiligheidsmanagementsysteem en transformeer van documentatie naar waarden en gedrag. Pas de leiderschapsstijl aan.
4. Proactief: Veiligheid staat hoog op de agenda
Als veiligheid echt geïntegreerd moet worden in de bedrijfscultuur, dan is deze fase een tussenfase op weg naar het einddoel: fase 5. Het begint met veiligheid permanent hoog op de agenda van het management te zetten. Overigens samen met andere onderwerpen die er toe doen, zoals ziekteverzuim, opleidingen, leiderschap en samenwerking. Het zijn de waarden die er toe doen. Het is de kunst een waarde gedreven organisatie te ontwikkelen met een ambitieuze missie/visie. Dit type organisatie herkennen we als ambitieus, gedreven en met oog voor alle stakeholders. Het management beseft zich dat de organisatie maximaal operationeel en financieel gezond is als er een win-win relatie is met alle stakeholders. Tip: Transformeer naar een waarde gedreven organisatie en zorg dan ISO 9001 en VCA geen papieren systemen zijn, maar meet- en regelsystemen. Pas ook 5S toe!
5. Vooruitstrevend: Veiligheid is volledig geïntegreerd
Deze fase is dan uiteindelijk de fase waarin een organisatie soepel, snel en tegen lage kosten functioneert. Veiligheid zit in het DNA van de organisatie en daarmee in de mensen. Niet alleen brengt het management een cultuur van veiligheid de organisatie in, maar ook het middenkader en operationele medewerkers denken mee vanaf de werkvloer. Dit type organisatie herkennen we bijvoorbeeld, maar niet uitsluitend, in de supply chain van OEM's. Toeleveranciers in bijvoorbeeld de automobielindustrie, semi-conductorindustrie en de luchtvaartindustrie. Deze organisaties streven naar foutloos werken, procesbeheersing en continue verbetering op alle fronten, waar veiligheid een onderdeel van is. Tip: Pas 5S toe, met natuurlijk veiligheid als onderdeel daarvan. Werk verder met eigenaarschap op de werkvloer en een snel draaiende PDCA cirkel. Maak hoog tempo in de verbeterprocessen!
Veiligheidsbewustzijn ontwikkelen in uw organisatie
De eerste stap bestaat uit het creëren van bedrijfseconomische, ethisch en organisatorisch inzicht in relatie tot veiligheidsbewustzijn. Veiligheid is niet een last, maar een integraal onderdeel van de organisatie, net als bijvoorbeeld communicatie, samenwerking en leiderschap. Veiligheid kan niet op zichzelf worden gezien. Vervolgens moet een waarde gestuurde organisatie worden ontwikkeld, zodat mensen op gedrag kunnen worden aangesproken. Dat is het essentiële verschil met organisaties, die op niveau 3 blijven hangen. Er is een veiligheidssysteem nodig, met procedures en richtlijnen, maar dat wordt gedragen door het gedrag (op alle niveaus). Als de organisatiewaarden zijn bepaald en de systematische denkwijze over veiligheid is ontwikkeld, dan kunnen operators worden betrokken bij het verhogen van de veiligheid in combinatie met efficiënt en klantgericht werken.
Wilt u een nulmeting uitvoeren op veiligheid of veiligheidsbewustzijn met de NEN Veiligheidsladder? Vul dan onderstaande formulier in. U kunt ons ook bellen via 088 33 666 66 of een e-mail sturen naar info@patagonia-bv.com.
